Okołozabiegowe leczenie przeciwkrzepliwe w elektrofizjologii i elektroterapii. Na podstawie dokumentów ESC, ACC i AHA

Kurs dla kardiologów i internistów

Autor: Dr n. med. Michał M. Farkowski

Doustne leczenie przeciwkrzepliwe przed zabiegami elektrofizjologii (EP) i elektroterapii (CIED) pozostaje tematem kontrowersyjnym pomimo wielu wartościowych publikacji w tym zakresie. Wytyczne European Society of Cardiology (ESC) dotyczące migotania przedsionków z 2016 roku dosyć jasno wskazują, że przerywanie leczenia doustnym antykoagulantem na czas tych zabiegów jest niewskazane i dotyczy to zarówno antagonistów witaminy K (VKA) jak i nowych leków przeciwkrzepliwych (NOAC). Z kolei eksperci American College of Cardiology (ACC) w swoim stanowisku (nie wytycznych!) z 2017 roku pozostają dużo bardziej konserwatywni, uzależniając każdorazowo postępowanie od uważnej analizy ryzyka krwawienia i powikłań zakrzepowo-zatorowych. Jednocześnie, w przypadku zabiegów EP zalecają każdorazowe odstawianie NOAC bez względu na rodzaj ablacji. Podobnie do ACC, eksperci American Heart Association (AHA) różnicują postępowanie w zależności od charakterystyki pacjenta i zabiegu, ale ich dokument dotyczy tylko NOAC i zawiera dużo mniej praktycznych wskazówek. Dlatego też przytaczamy w kursie najważniejsze badania źródłowe, aby Czytelnik mógł wyrobić sobie własne zdanie na ten temat.

Osobnym problemem są zabiegi przezskórnego usunięcia elektrod (TLE), nie wymieniane w ogóle w dokumencie ESC, a kwalifikowane do zabiegów wysokiego ryzyka krwawienia przez ACC i pomijane przez AHA. Z powodu braku lepszych danych, prezentujemy w kursie stanowisko europejskich ekspertów w temacie TLE, które nie jest dokumentem autoryzowanym przez ESC ani European Heart Rhythm Association (EHRA). Czekamy na dokument opracowywany przez ekspertów Heart Rhythm Society, który powinien ukazać się w bieżącym roku.